Bir yazılım projesi geliştirirken hepimizin aklından geçen o soru:
“Şimdi bu kodu elden geçirmeli miyim, yoksa işleri bitirip geçeyim mi?”

Kodun işlevini değiştirmeden yapılan yapısal düzenlemelere “refactor” diyoruz.
Doğru zamanda yapılan refactor hem projeyi hızlandırır hem ileride çıkacak sorunları önler.
Ancak yanlış zamanda yapılan temizlik, teslim tarihini riske atabilir ve ekibin motivasyonunu düşürebilir.

Bu yazıda, kodu düzenleme kararını ne zaman vermeli, ne zaman beklemeli ve bu dengeyi nasıl kurmalı konularını konuşacağız.

🎯 Her Kodu Güzelleştirmek Gerekmez

Kodun “daha şık” görünmesi, her zaman daha iyi olduğu anlamına gelmez.
Önemli olan, kodun sürdürülebilir olması:

• Başkası tarafından okunabilir mi?
• Hızla değiştirilebilir mi?
• Hata durumunda kolayca ayıklanabilir mi?

Refactor kararı verirken bu üç soruya odaklan.

✅ Kod Temizliği İçin Doğru An Ne Zaman?

Şu sinyaller varsa dur ve düşün:

• Yeni bir özellik ekleyeceksin ama mevcut kodun yapısı seni sürekli engelliyor.
• Aynı hatayla birkaç kez uğraştın.
• Kodda küçük bir değişiklik yapmak büyük bir riske dönüşüyor.
• Ekip arkadaşların “şu dosyaya girmek istemiyorum” diyorsa.

Bu durumlar, sana artık kodun yeniden ele alınması gerektiğini söylüyor.

⏳ Ne Zaman Ertelemeli?

• Teslim süresi çok sıkışıksa
• Kod stabil çalışıyor ama detaylarını bilmiyorsan
• Test altyapın zayıfsa ve neyin neyi kıracağını öngöremiyorsan

Bazen “şimdilik böyle kalsın” demek, uzun vadede daha faydalıdır.
Kod temizliği, her zaman yapılması gereken bir iş olabilir ama öncelik sırasına dikkat etmek gerekir.

🪜 Küçük Adımlarla Temizle

Refactor büyük bir operasyon olmak zorunda değil.
Günlük işlerin arasında küçük düzenlemelerle bile zamanla büyük fark yaratabilirsin:

• İsimlendirmeleri düzelt
• Gereksiz tekrarları ortadan kaldır
• Uzun fonksiyonları böl
• Karmaşık if bloklarını sadeleştir

Kodu yeniden yazmak değil, daha okunabilir hale getirmek amaç olmalı.

🧪 Test Yoksa, Cesur Davranmaya Gerek Yok

Kod temizliği yaparken testler seni korur.
Testlerin yoksa, “bir şeyleri bozmuş olabilir miyim” kaygısı her zaman peşindedir.

• Kodun mevcut halini testlerle güvenceye al
• Değişiklik sonrası tüm testleri çalıştır
• Yeni yapıya göre testlerini güncelle

Unutma, test yazmadan yapılan refactor genellikle cesur ama tehlikeli bir hamledir.

👥 Ekiple Açık İletişim Kur

Kod temizliği sessiz sedasız yapılacak bir iş değil.
Ekip olarak teknik temizlik kararları üzerine konuşmak hem iş kalitesini artırır hem birbirinize olan güveni pekiştirir.

• “Şu modülde 1 gün sadece refactor yapacağım” demekten çekinme
• Açıklayıcı commit mesajları bırak
• Kod incelemelerinde bu tip düzenlemelerin amacını anlat
• Teknik borçları (gecikmiş temizlikleri) bir backlog altında topla

🧭 Sonuç

Kod temizliği yapmak, bir geliştiricinin en değerli alışkanlıklarından biridir.
Ama her temizlik, doğru zaman ve koşullarda yapıldığında gerçek fayda sağlar.

Teslim tarihiyle temiz kod arasındaki dengeyi kurmak kolay değil.
Ama unutma, sürdürülebilir yazılım için sürdürülebilir kod gerekir.

Bugün temizlik yapamasan bile, nereden başlayacağını bilmek bile büyük kazançtır.

Kendim için notlar alıyorum. Burada yazdıklarımı kesin doğru olarak kabul etme; mutlaka kendi araştırmanı yap. Eğer bir hata yaptıysam, lütfen beni haberdar et.

Destek olmak istersen, referans bağlantımla bir DigitalOcean hesabı oluşturabilir ya da bana bir kahve ısmarlayabilirsin. Teşekkür ederim 

Sosyal medya hesaplarıma linktree üzerinden ulaşabilirsin.